****
P/s: Một câu truyện hay và rất cảm
động
Nhà có hai anh em, anh hai là con cả,
và dĩ nhiên, tôi là con út. Ba thương anh hai dữ lắm, ba bảo anh là cháu
đích tôn của ông bà nội, là người sau
này sẽ nối dõi, thừa kế tông đường.
Ngày má sinh anh hai ra, nghe đâu
người ta bảo, ba mổ nguyên con heo
nái nửa tạ đem đi quay rồi phân phát cho cả làng. Ba thích chơi trội như thế
dù chỉ dám chơi trội một lần rồi chìm
nghỉm. Mà điển hình của cuộc chìm
nghỉm ấy chính là tôi. Ngày má sinh tôi
ra, mặt ba méo xệch, mắt ba rã rời.
Nghe đâu người ta bảo, một dĩa xôi để cúng ông bà cũng không buồn nấu.
Chả là ba đã có anh hai rồi, ba đâu cần
thêm một đứa con gái mà biết chắc
chắn rằng sau này lớn lên nó sẽ bỏ ba
má để theo chồng như tôi nữa. Ba bảo
tôi là kết quả của một lần sơ suất khi ba say xỉn hay nói theo cách bóng bẩy
mà không phô trương, người ta gọi đó
là hậu quả của việc sinh đẻ không có
kế hoạch. Từ dạo ấy trở đi, mỗi lần đi
làm rồi đi nhậu về ba thường ẵm hai
anh em đặt lên cái đùi xương xóc, đen sạm của mình mà nói nghêu ngao:
"Thằng Đậu, mày là con trai trưởng thì
phải ráng học thật giỏi, thi vào trường
nào đậu ngay trường đó để sau này ba
mày được nở mày nở mặt nghen con!
Còn con Na, mày chỉ cần ăn khỏe, sống khỏe, đừng bệnh tật, đừng đau
ốm, sau này lớn lên tìm được thằng rể
ưng ý tao gả quách đi là xong!". Ba vừa
nói vừa đưa cái miệng nồng nặc mùi
rượu ghé sát vào tai hai đứa. Lúc đó,
dù không biết gì, tôi cũng làm bộ ra vẻ gật gù, hệt như những đứa trẻ lên ba
lên bốn khác vẫn thường hay gật gật
khi nghe ba mẹ chúng nói dù thực sự
chả biết họ đang nói cái quái gì. Sự
khác biệt giữa con nít và người lớn, có
chăng là bắt đầu từ những cái gật gật như thế....
----------------------------------------------
Ngày anh hai vào lớp một tôi cũng
được lon ton đi mẫu giáo. Thương anh
hai, sợ ảnh học không bằng bạn bằng
bè, ba bỏ công lên huyện thuê một ông thầy biết nói tiếng Tây về tận nhà
dạy kèm. Tiền thuê thầy một tháng
năm trăm ngàn, lại còn cơm nước, tiền
công cán mỗi ngày lên rước ổng đi rồi
chở ổng về, tính hết cũng ngóp nghép
cũng gần triệu bạc. Chẳng biết ba lấy đâu ra nhiều tiền mà cho anh học đến
thế, chỉ biết mỗi chiều đi mẫu giáo về,
chạy qua cánh đồng nứt nẻ chân chim,
người ta về hết mà tôi vẫn thấy ba má
người cày người cấy, làm quần quật
không khác gì hai con trâu lầm lũi.... Mấy bữa, tôi buồn không thèm đi học.
Hỏi sao? Lên lớp chán thí mồ, có mỗi
bài "Bé bé bồng bông" mà cô giáo cứ
dạy đi dạy lại mãi trong khi tôi thì đã
thuộc làu làu đến tận cái bài gì mà "đi
tìm lá diêu bông cho em..." mà mỗi lúc ra chơi tôi vẫn thường thấy cô hay ngồi
lẩm nhẩm hát một mình. Vậy là tôi
quyết định ở nhà, quyết định xin ba
cho theo học tiếng Tây cùng anh hai.
Ba bảo, anh hai cần được yên tĩnh để
chú tâm học cùng thầy, mày vào đó chỉ thêm quấy phá. Tôi hụt hẫng năm
giây, buồn thêm năm giây nữa. Nhưng
rồi tôi bất giác cười một cách bí hiểm.
Và tôi phát hiện ra có một trò khác còn
hay ho hơn cả cái trò vào học cùng
anh hai nhiều. Tôi chạy ra góc hè sau nhà, nơi có khung cửa sổ trổ từ phòng
anh hai, và bắt đầu kê cái ghế đứng
rón rén dòm ông thầy dạy mà học
lỏm. Tôi dần dà thích thú với cái trò
học lỏm này khi phát hiện ra những
điều thú vị như, trong tiếng Tây, người ta chỉ dùng một cách xưng hô là "I" và
"You" chứ không có nhiều cách gọi lùm
xùm, rắc rối kiểu "tao, mày, cô, cậu,
thằng đó, con đó, hoặc bạn này, bạn
nọ..." như trong tiếng Việt. Vậy là ngày
mai, nếu gặp thằng Đẹt, cái thằng mà tôi ghét nhất xóm vì chuyên gia nói
tục, chửi thề (mà thực ra còn một
nguyên do khác là tại nó hay chê tôi
lùn và xấu) thì tôi có thể chạy lại vỗ vào
vai nó mà nói rằng "Hey, you!". Thằng
Đẹt sẽ quay sang thắc mắc hỏi, mày đang nói cái gì đó Na. Còn tôi sẽ ậm ờ
bảo, à, trong tiếng Anh, khi tao nói
"Hey, you!" thì có nghĩa là "Ô, chào
anh bạn!". Thằng Đẹt chắc chắn thích
thú lắm vì không hiểu sao hôm nay tôi
lại ngoan hiền đến thế, còn tôi lại bụm miệng cười khúc khích vì câu đó cũng
có nghĩa là "Ô, thằng mất dạy!". Cuộc
chơi sẽ cứ thế kéo dài mãi nếu không
có một ngày tôi bỗng dưng nhận ra,
cái việc đứng thập thà thập thò lén lút
học lỏm qua khung cửa sổ thật là nhục nhã và tại sao chỉ có anh hai mới được
học nhiều còn tôi thì lại không. Tôi bắt
đầu thấy ghét anh hai từ dạo đó...
----------------------------------------------
Dù nghĩ con gái không cần học nhiều,
má vẫn cho tôi đi học, chí ít là đến hết cấp hai. Má bảo, con gái cũng cần cái
chữ, đừng như má, đi ra chợ mua chai
dầu gội đầu cho ba mà thấy người ta
bày biện đủ thứ chai bắt mắt, cuối
cùng cầm nhầm về chai dung dịch vệ
sinh phụ nữ. Ba cứ thế sẽ đổ mãi chai dung dịch vệ sinh lên đầu mà gội vì nó
cũng tạo bọt, cũng có mùi thơm không
khác gì chai dầu bồ kết đã hết dạo
trước nếu một hôm anh hai không tình
cờ phát hiện và đọc những dòng chữ
ghi trên thân chai cho má nghe....Ngày tốt nghiệp lớp 9, tôi ngồi ôm cái bằng
học sinh giỏi mà khóc nức nở. Là nếu
như những đứa con gái nhà khá giả
khác trong xóm, tụi nó sẽ được tiếp tục
học lên cao, được mặc áo dài chạy
tung tăng khắp làng hoặc chí ít cũng được như anh hai, mang tiếng hàng
ngày đạp xe lên huyện đi học, nghe
oách thí mồ. Chở tôi về trên con đường
phẳng lặng, nghe tiếng than nức nở
phát ra từ thân hình nặng một tấn u
hoài và trận khóc rên rỉ hao phí gần cả lít nước mắt, anh hai cất lời an ủi: "Đi
học chán lắm, có gì đâu mà thích. Anh
mà bỏ được là anh bỏ rồi!"Anh hai
vừa dứt lời tôi đã nhảy cẫng xuống xe
la hét: "Anh thì sướng rồi, bao nhiều
tiền bạc cái gì ba mẹ cũng đầu tư cho, còn em có mỗi cái ước mơ giản đị là
được đi học mà cũng không được đây
này. Nếu thấy chán thì anh cứ việc nghỉ
học đi, để em thay anh đi học!"Tôi nói
thế rồi chạy đi với cái mặt giàn giụa
nước mắt pha lẫn nước mũi, và tự thề với lòng là, nếu kiếp sau có sinh ra lần
nữa, tôi chắc chắn phải làm con trai thì
mới chịu....
----------------------------------------------
Những ngày nghỉ học tôi ở nhà phụ
má làm đồng. Mỗi buổi sáng bước ra đường, thấy mấy đứa con gái mặc
chiếc áo dài đạp xe đi trên đê, lòng tôi
bất giác buồn rười rượi. Tôi bắt đầu ít
nói chuyện với cả nhà, với má, với ba
và với cả anh hai. Tôi nhận ra hình như
tôi chẳng thuộc về thế giới của họ. Đơn giản, má là người phụ nữ suốt ngày
chịu an phận với việc làm một bà vợ
thờ chồng, không dám cãi chồng nửa
tiếng. Đơn giản, ba là người đàn ông
suốt ngày quần quật không ngơi nghỉ
ngoài đồng chỉ mong sao thằng con trai độc nhất của mình được ăn học
đến nơi đến chốn, sau này nở mày nở
mặt với thiên hạ. Đơn giản, anh hai là
đứa con trai suốt ngày chỉ biết chạy xe
đi học rồi chạy xe về nhà, cơm ăn nước
uống sẽ có người đưa rót tận nơi. Còn tôi, tôi lọt thỏm đâu, ở một góc nào
trong khoảng trống giữa ba người họ?
Tôi chẳng trả lời được, chỉ biết là dù có
cố gắng đến cỡ nào, dù có cầm tấm
bằng giỏi về nhà khoe trước mặt ba
má thì họ tôi vẫn coi tôi là một đứa con gái, có học nhiều cũng chả giúp
ích gì được cho gia đình...Bữa nọ đang
ngồi trên đê ngắm mấy con diều bay
cao tít, tôi nghe tiếng thằng Đẹt trong
xóm chạy ra hớt hải "Anh mày bị xe
đụng đang nằm trên bệnh viện huyện đó Na!". Tôi tất tả lao đi, cái môi mấp
máy chả biết đang cười hay mếu. Đến
nơi, đã thấy ba mẹ sụt sùi bên giường
bệnh. Tôi luôn là người đến trễ và biết
sự việc sau cùng như thế.
Suốt một tháng trời anh hai nằm viện, tôi thay ảnh chép bài tập ở lớp giùm.
Mệt mà vui, vì chí ít tôi lại được sờ mó
vào sách vở thêm lần nữa. Tự dưng tôi
thấy nên cảm ơn cái việc anh hai nằm
viện quá. Nhưng ý nghĩ đó chỉ loáng
qua trong đầu một phút thôi rồi vụt tắt vì tôi chợt nhận ra, chả có đứa em nào
lại đi mong anh trai của mình nằm viện
cả.Ngày anh hai xuất viện, ba má mổ
heo cúng viếng ông bà. Khi tất cả còn
bận xôm tụ với mâm xôi chén rượu thì
người ta bỗng nghe tiếng la thất thanh phát ra từ phòng kế cạnh. Ba má chạy
vào, thấy đứa con trai đang nằm ôm
cái cái đầu vật vã bên chồng sách vở.
Bác sĩ bảo, có thể đó là di chứng để lại
sau khi đầu anh hai bị va mạnh xuống
đường trong vụ đụng xe. Ông ấy còn khuyên, nếu được thì nên để anh hai
thư giãn, đừng bắt anh ấy học. Thần
kinh căng thẳng sẽ làm bệnh của anh
hai nặng hơn. Ai nấy rụng rời. Giấc mơ
đứa con trai độc nhất thi đỗ khoa cử
coi như tan thành mây khói.... ----------------------------------------------
Mấy dạo đi làm đồng về, tôi thường
thấy ba hay ngồi ôm chai rượu đế gật
gà trước hiên. Tôi không buồn hỏi, chỉ
biết rằng nỗi đau đứa con trai không
thể tiếp tục theo học đang từng ngày giết dần giết mòn con người ông ấy.
Những con người trong ngôi nhà ba
gian lợp mái ngói cũ kỹ vốn đã ít nói
giờ lại càng trở nên ít nói hơn. Có
chăng là lâu lâu, nghe tiếng la thất
thanh bật ra từ phòng anh hai, cả ba cái xác vô hồn mới nháo nhác chạy lại
hỏi nhau rồi đi tìm thuốc cho anh hai
uống.
Một buổi chiều rũ rượi, anh hai chạy
đến dúi vào tay tôi mấy quyển sách,
đôi mắt tỏ vẻ cầu khẩn: "Anh hết học được rồi, bé Na học thay anh nhé!". Tôi
mơ hồ chưa hiểu gì thì má bước ra
chìa cho cái áo dài mới cóng: "Má nghĩ
rồi, dù gì con cũng thích đi học, thôi thì
giờ anh hai con bệnh không học được
nữa, con thay anh hai con đi học vậy. Con thua anh hai có một tuổi, sách vở
của anh hai cứ giữ lại sau này dùng,
thiếu cái gì ba má mua thêm!". Tôi
không biết nên cười hay nên vui ngay
lúc đó, vì rằng được trở lại trường là
niềm ao ước bấy lâu nhưng ấy cũng là lúc tôi nhận ra, khi tất cả niềm hi vọng
cho đứa con trai bị dập tắt thì người ta
mới chịu chấp nhận đầu tư cho đứa
con gái còn lại. Tôi rớt nước mắt, quay
nhìn người cha đang cầm chai rượu kế
cạnh, chẳng biết ông ấy đã nghĩ gì mà bằng lòng nghe lời mẹ cho tôi đi học....
Tôi trở lại trường. Nếu như là ngày này
năm trước lòng tôi sẽ mơn man lắm vì
những ước mơ còn đang đẹp thì giờ
cảm giác niềm vui đó đã vơi đi một
nửa. Những buổi sáng cùng mấy đứa con gái khác trong xóm đạp xe qua
con đê đi học, tôi ngoái nhìn thấy anh
hai vác cuốc ra đồng. Cũng chẳng có
gì, chỉ là một sự hoán đổi vị trí, tôi bây
giờ mang trong mình trọng trách học
còn anh hai lại làm công việc mà trước đây tôi từng làm. Mấy bữa đi học về, tôi
thấy anh hai ngồi trầy trật với cái chân
chảy máu. Má bảo, khổ, cái thằng cả
đời chưa cầm cuốc nên giờ ra đồng cứ
cuốc trúng chân mãi. Tôi dợn lòng,
thấy bùi ngùi một chút. ----------------------------------------------
Thời gian thấm thoát trôi, tôi thi đậu
vào trường đại học với số điểm cao
ngất nghểu. Ngày nhận được tin, ba
má mừng dữ lắm, cũng mổ heo cúng
điếu ông bà dù lòng có hơi nghẹn ngào một chút "giá mà thằng Đậu nó
được vầy thì hay biết mấy!"...Tôi thở
dài, bắt gặp bóng anh hai đứng thẩn
thờ sau cánh cửa, đôi mắt đượm chút
u buồn. Rồi như phát hiện ra tôi đang
nhìn chằm chằm, anh chuyển ngay sang điệu cười nắc nẻ "Bé Na của anh
giỏi quá!". Tôi nhếch mép, việc gì mà
con người ta cứ tỏ ra gượng gạo đến
vậy, anh hai là vì bị bệnh nên bất đắc
dĩ mới nhường cơ hội cho tôi đi học, ba
má là vì thấy thằng con trai không làm ra trò trống nên bất đắc dĩ mới lấy tôi
làm niềm vui thế chỗ. Cuộc đời này rút
cuộc tôi sẽ trở thành kẻ thế chỗ cho
những ai nữa? Tôi không buồn nghĩ,
cũng không buồn tìm câu trả lời, lẳng
lặng quay vào gói ghém đồ đạc chuẩn bị rời xa mảnh đất cằn cỗi lên thành
phố học. Ngày tiễn tôi ra bến xe, anh
hai dặn đủ thứ, nào là nhớ giữ gìn sức
khỏe, nào là nhớ viết thư về cho ba
má, nào là thiếu gì thì cứ nói anh hai
sẽ gửi lên và cũng không quên dặn một câu quen thuộc như ba năm về
trước anh hay nói "Nhớ thay anh học
tốt nghen!". Tôi gật gật cười gượng
mấy cái rồi nhảy tót lên chiếc xe tốc
hành nồng nặc mùi xăng khói. Mà đến
bao giờ thì người ta mới chịu thừa nhận rằng, một đứa con gái cũng được
quyền làm những thứ mà anh trai nó
đã làm chứ không phải "tại vì anh mày
bệnh nên mới cho mày đi học" hoặc là
"giúp anh", "thay anh" học tốt như
những lời mà ba con người trong căn nhà nhỏ của tôi vẫn thường thốt lên?
----------------------------------------------
Suốt bốn năm học đại học, tôi hiếm
khi về nhà cũng không nhận bất kì trợ
cấp nào của ba mẹ. Dù phải sống túng
thiếu, dù phải làm ngày làm đêm để có đủ tiền học chứ tôi nhất quyết không
bao giờ mở miệng cầu cứu. Tôi muốn
những người nhà của tôi thấy rằng,
một đứa con gái thì không hề kém cỏi
như họ nghĩ. Mà tôi nghe đâu, kể từ
ngày tôi lên thành phố học, anh hai cũng bỏ nghiệp ruộng đồng xin theo
mấy ông bạn cùng xóm lên thành phố
làm nghề phụ hồ. Nghe là nghe để biết
vậy thôi chớ tôi cũng chẳng muốn
quan tâm làm gì. Thi thoảng anh hai
có ghé thăm, nhưng chỉ chào hỏi được mấy câu rồi tôi viện cớ bận học tiễn
ảnh về.
Ngày tốt nghiệp, tôi cầm tấm bằng giỏi
mặt vênh vao trở lại làng. Mà lạ thay,
bước vào nhà bỗng thấy nhà lặng tịch.
Tôi chạy lăng quăng khắp xóm tìm ba má. Người ta bảo họ đi họ đi ra phía
nghĩa trang ngoài xóm Cồn. Tôi thất
thểu chạy theo, đến nơi đã thấy hai cái
bóng người quen thuộc đang quỳ gối
trước nấm mồ còn chưa phai mùi đất
mới. Một ông ăn mặc bảnh bao đứng cạnh
vừa đặt vòng hoa trắng lên nấm mồ
vừa khóc thút thít: "Tội nghiệp cái
thằng, nó phụ hồ giỏi lắm, tính toán,
thiết kế công trình cũng giỏi nữa. Thấy
nó giỏi nên cho nó chuyển qua đứng chỉ đạo công trình. Ai dè..."Mãi đến lúc
ấy tôi mới phát hiện ra, người nằm
dưới nấm mồ kia không ai khác chính
là anh hai và lý do ảnh ra đi là vì vụ
sập giàn giáo. Tôi lặng người một lúc,
lần này tôi lại là người đến trễ, là kẻ biết sau cùng. Tôi nghe đâu đó tiếng
gầm rú của hai con người đang quỳ
trước mộ vẳng lên phía trời xanh rồi
dội lại vào tai tôi đau thắt. Giá mà còn
đủ sức, tôi nghĩ họ cũng sẽ tự đào
thêm hai cái mồ để được nằm cạnh thằng con trai quý hóa. Mà lạ thay, họ
không còn nhớ đến tôi, dù tôi đang
đứng ở đó, mang trong mình dòng
máu của họ...
----------------------------------------------
Hết đám tang anh, tôi lên lại thành phố xin việc. Tình cờ gặp lại người bạn cũ
cùng làm phụ hồ chung với anh hai.
Anh bạn đem đưa tôi một cái thùng
lằng nhằng những thứ nặng trịch gì đó
bên trong, bảo là, của thằng Đậu, vứt
đi thì tiếc mà giữ lại thì chẳng để làm gì nên đem trả tôi. Tôi mở ra, mắt tròn
xoe khi thấy cái thùng toàn sách là
sách rồi ngước lên hỏi lại anh bạn xem
có nhầm lẫn gì chăng, vì kể từ ngày bị
đụng xe, đầu óc anh hai hay đau dữ
dội đâu dám đọc mấy thứ sách toán học phức tạp này. Anh bạn cười khì, có
thấy nó đau ốm gì đâu, ban ngày nó đi
làm, tối về cứ thấy nó ôm đống sách
này ra đọc mê mẩn còn bảo là toán
học có nhiều thứ thú vị lắm.
Tôi nhìn kĩ lại đống sách thêm một lần nữa và bần thần khi phát hiện ra đấy là
đống sách luyện thi đại học mà lúc thi
đậu tôi đã vứt lại ở quê nhà không
mang theo. Té ra là, anh hai không hề
mắc căn bệnh đau đầu nào hết. Chỉ vì
để nhường cái quyền được đi học lại cho tôi mà ảnh đã giả vờ bệnh như
thế. Té ra là, trong một lần nào đó, khi
chở tôi về trên con đê, nghe tôi bảo
anh hai nghỉ học đi để tôi được đi học
thay ảnh, anh hai đã đau đớn quyết
định nghỉ học giúp tôi thực hiện ước mơ của mình. Trách chi mấy dạo tiễn
tôi đi, anh hay dặn "Ráng thay anh học
tốt nghen!". Tôi bàng hoàng, sẽ còn
bao nhiêu cái "té ra là" như thế mà tôi
chưa biết được về anh hai nữa. Tôi hay
oán cuộc đời rằng tại sao mình luôn là người đến trễ, là kẻ biết mọi thứ sau
cùng nhưng rõ ràng tôi có cơ hội biết
trước sự việc mà chẳng chịu để ý đấy
thôi...
Tôi chạy đi trong vô định, chưa bao giờ
gọi tên anh thống thiết như vậy. Giá mà, con người ta có thể làm lại điều gì
đó trong quá khứ dù chỉ một lần, lúc
ấy, ắt hẳn tôi sẽ tìm gặp anh hai và nói
với ảnh rằng "Anh hai à, đừng bao giờ
bắt em phải thay anh làm bất cứ điều
gì nghen!".